Адам Брэменскі:

(урывак)

Sclavania igitur, amplissima Germaniae provintia, a Winulis incolitur, qui olim dicti sunt Wandali. Decies maior esse fertur, quam nostra Saxonia, praesertim si Boemiam et eos qui trans Oddaram —

Schol.15

Schol. 15. Trans Oddoram fluvium primi habitant Pomerani, deinde Polani, qui a latere habent hinc Pruzzos, inde Behemos, ab oriente Ruzzos.

– sunt Polanos, quia nec habitu nec lingua discrepant, in partem adieceris Sclavaniae. Haec autem regio cum sit armis, viris et frugibus opulentissima, firmis undique saltuum vel terminis fluminum clauditur. Eius latitudo est a meridie usque in boream, hoc est ab Albia fluvio usque ad mare Scythicum. Longitudo autem illa videtur, quae initium habet ab nostra Hammaburgensi parrochia et porrigitur in orientem, infinitis aucta spatiis, usque in Beguariam, Ungriam et Graeciam. Populi Sclavorum multi, quorum primi sunt ab occidente confines Transalbianis Waigri, eorum civitas

Aldinburg maritima. Deinde secuntur Obodriti, qui nunc Reregi vocantur, et civitas eorum Magnopolis. Item versus nos Polabingi, quorum civitas Razispurg. Ultra illos sunt Lingones et Warnabi. Mox habitant Chizzini –

Schol.17

Schol. 17. Chizzini et Circipani cis Panim fluvium habitant, Tholosantes et Rehtarii trans Panim fluvium; hos quatuor populos a fortitudine Wilzos appellant vel Leuticos.

– et Circipani, quos a Tholosantibus et Retheris separat flumen Panis, et civitas Dimine. Ibi est terminus Hammaburgensis parrochiae. Sunt et alii Sclavaniae populi, qui inter Albiam et Oddaram degunt, sicut Heveldi, qui iuxta Habolam fluvium sunt et Doxani, Leubuzzi, Wilini et Stoderani cum multis aliis. Inter quos medii et potentissimi omnium sunt Retharii…

Славія - гэта вельмі шырокая вобласць Нямеччыны, населена вінуламі, якія некалі зваліся вандаламі. Славія ў дзесяць разоў больш нашай Саксоніі, калі прылічаць да яе чэхаў і  жывучых  па той бок Одры -

(Нататка 15. Па той бок Одара жывуць памераны, далей паляне, якія з аднаго боку мяжуюць з прусамі, з другога - з багемамі, з усходу - з русамі).

- палякаў, якія не адрозніваюцца ад жыхароў Славіі ні сваёй знешнасцю, ні мовай. Гэта краіна, вельмі багатая людзьмі, зброяй і пладамі, з усіх бакоў акружана дужымі натуральнымі межамі, утворанымі гарамі, пакрытымі лесам і рэкамі. У шырыню, гэта значыць з поўдня на поўнач, краіна гэта распасціраецца ад ракі Лабы [Эльбы] да Скіфскага [Балтыйскага] мора. Даўжыня ж уяўляецца настолькі значнай, што, пачынаючыся ад нашай Гамбургскай епархіі, распасціраецца праз неаглядныя абшары аж да Баварыі, Вугоршчыны і Грэцыі. Славянскіх народаў існуе шмат. Сярод іх найболей заходнія - гэта вагры, якія жывуць на мяжы з трансальбінгамі. Іх горад, які ляжыць у мора, Альдынбург (Старград). Затым жывуць абадрыты, якіх зараз завуць рэрагамі, і іх горад Магнаполіс (Велеград). Да ўсходу ад нас [г.зн. ад Гамбурга] жывуць палабы, горад якіх завецца Ратыборам [Рацібургам]. За імі гліняне і варны. Далей жывуць хіжане -

(Нататка 17. Хіжане і чаразпеняне жывуць да поўначы ад ракі Пены, даленчане і ратары  - да поўдня. Гэтыя чатыры народа, па чынніку іх адвагі,  завуць вільцамі  ці люцічамі)

- і чаразпеняне, якія аддзеляюцца ад даленчан і ратараў  ракой Пенай і горадам Дыміным. Там мяжа Гамбургскай епархіі. Ёсць яшчэ і іншыя славянскія плямёны, якія жывуць паміж Лабай і Одрай: гаваляне па рацэ Гавеле, дачане, любушане, валыняне і стодаране і шматлікія іншыя, з усіх іх самымі магутнымі з'яўляюцца ратары...

Калі выпісаць падобныя этнонімы ў таблічку:

Геаграфічныя назовы ў Беларусі, злучаныя з любушанамі

в. Любатоўшчына >Менская вобласць > Барысаў >Прыгарадны

в. Любкі >Менская вобласць > Вілейка >Іжскі

в. Любішына>Менская вобласць > Чэрвень >Калодзежскі

в. Любушаны>Менская вобласць > Жодзіна >Мачэскі

в. Любач>Менская вобласць > Жодзіна >Ушанскі

в. Любасна >Віцебская вобласць > Верхнядзвінск >Чапаеўскі

в. Любін>Менская вобласць > Мар’іна Горка >Блонскі

в. Любішына> Менская вобласць > Смілавічы >Калодзежскі

в. Любча >Менская вобласць > Барысаў >Зембінскі

в. Любань >Менская вобласць > Вілейка >Любанскі

в. Любоўшы>Менская вобласць > Вілейка >Любанскі

в. Любяча> Менская вобласць > Узда >Хатлянскі

в. Любкаўшчына>Менская вобласць > Стаўбцы>Мікалаеўшчынскі

в. Любячка>Менская вобласць > Мар’іна Горка > Дуброўскі

в. Любіж>Магілёўская вобласць > Горкі >Аўсянкаўскі

в. Любінічы>Магілёўская вобласць > Шклоў >Славенскі

в. Любішча>Магілёўская вобласць > Круглае > Кручанскі

в. Любавіна>Магілёўская вобласць > Чавусы > Войнілаўскі

в. Любонічы> Магілёўская вобласць > Кіраўск > Любаніцкі

в. Любаны>Магілёўская вобласць > Слаўгарад > Гіжэнскі

в. Любуж> Магілёўская вобласць > Магілёў > Кадзінскі

в. Любічы>Магілёўская вобласць > Клічаў > Бацевіцкі

в. Любань>Гомельская вобласць > Кастрычніцкі > Любанскі

в. Любань>Гомельская вобласць > Буда-Кашалёва > Мікалаеўскі

п. Любень>Гомельская вобласць > Буда-Кашалёва > Чабатовіцкі

п. Любоў>Гомельская вобласць > Жлобін > Пірэвіцкі

п. Любіца>Гомельская  вобласць > Буда-Кашалёва >Кашалёўскі

в.  Любейкі>Брэсцкая вобласць > Ляховічы > Астроўскі

в. Залюбічы>Брэсцкая вобласць > Баранавічы >Крошынскі

в. Любовін>Гомельская вобласць > Буда-Кашалёва > Буда-Люшэўскі

в. Новы Любовін>Гомельская вобласць > Буда-Кашалёва> Буда-Люшэўскі

п. Любіца>Гомельская вобласць > Буда-Кашалёва > Кашалёўскі

в. Любовічы>Гомельская вобласць > Жыткавічы > Верасніцкі

в. Любаль>Гомельская вобласць > Лельчыцы >Тонежскі

в. Любашава>Брэсцкая вобласць > Ганцэвічы > Любашэўскі

в. Любішчыцы>Брэсцкая вобласць > Івацэвічы > Падстарынскі

в. Любашкі>Брэсцкая вобласць > Камянец > Дзмітравіцкі

в. Любажэрддзе>Брэсцкая вобласць > Лунінец > Дварэцкі

в. Любань>Брэсцкая вобласць > Лунінец > Лахвенскі

в. Любачын>Брэсцкая вобласць > Лунінец > Дварэцкі

в. Любачын> Брэсцкая вобласць > Давыд-Гарадок > Дварэцкі

в. Любажэрддзе> Брэсцкая вобласць > Давыд-Гарадок> Дварэцкі

в. Любань> Брэсцкая вобласць > Давыд-Гарадок >Лахвенскі

в. Любель>Брэсцкая вобласць > Пінск >Аснежыцкі

в. Люборы>Гарадзенская вобласць > Ліда > Тарноўскі

в. Любянцы>Гарадзенская вобласць > Воранава >Дацішскі

в. Любарты>Гарадзенская вобласць > Воранава >Беняконскі

в. Любна>Гарадзенская вобласць > Карэлічы > Мірскі

в. Любанічы>Гарадзенская вобласць > Карэлічы > Лукскі

гп Любча>Гарадзенская вобласць > Наваградак >Любчанскі

в. Любатынь>Віцебская вобласць > Талочын > Жукнеўскі

в. Любатынь>Віцебская вобласць > Талочын > Коханаўскі

в. Любанічы>Віцебская вобласць > Талочын > Волкавіцкі

в. Любава>Віцебская вобласць > Віцебск >Кастрычніцкі

в. Любічы>Віцебская вобласць > Шуміліна >Каўлякоўскі

в. Любжына>Віцебская вобласць > Ушачы > Веркудскі

в. Любжына>Віцебская вобласць > Ушачы> Дуброўскі

в. Вялікая Любшчына >Віцебская вобласць > Віцебск >Задуброўскі

в. Малая Любшчына>Віцебская вобласць > Віцебск >Задуброўскі

х. Любішкі> Віцебская вобласць > Браслаў > Відзаўскі

в. Любінава> Віцебская вобласць > Міёры > Новапагостскі

Прозвішча: Люба, Любавіцкі, Любамірскі, Любанецкі, Любатынскі, Любаўскі, Любашчынскі, Любенскі, Любецкі – старажытныя беларускія шляхецкія роды

Са спісу войска ВКЛ 1528 года:

Любаўскi М. К. Любавскмй М. К., с. 7, 30, 32, 33, 45, 400, 401, 404
Любельская Зохна, б. Пiнскага пав. 209 адв.
Любецкий Богдан Романович, кн., кн. Валынскай з-лi 200 адв.
Любецкий Богдан, кн., кн. Валынскай з-лi 201
Любецкий Василей Романович, кн., кн. Валынскай з-лi 200 адв.
Любиевич Бартош, з. Бельскай з-лi Падляшскага в-д. 161
Любиевич Филип, з. Бельскай з-лi Падляшскага в-д. 161
Любич Станислав Янович, з. Бельскай з-лi Падляшскага в-д. 131 адв.
Любкович Бал громей, б. Высакадворскага пав. Троцкага в-д. 86 адв.
Любкович Мацко, б. Ейшышскага пав. Троцкага в-д. 89 адв.
Любортович Балтромей, б. Расеiнскай вол. Жамойцкай з-лi 247
Любоченин Кузьма, х-р вызнач. Любоченин не зразумелы, магчьша - гэта абазнач. рэгiянальнага паходжан ня, б. Наўгародскага пав. Вiленскага в-д. 38 гл. Кузьма
Любошевич Андрей, б. Кернаўскага пав. Вiленскага в-д. 54 адв.
Любш, б. Шоўдаўскай вол. Жамойцкай з-лi 265

Геаграфічныя назовы за мяжой, злучаныя з любушанамі

Laibach, г. Любляна - Австрыя 
Lauban, г.Любень - Сілезія

Lebau, г. Лубій ці Любава - Прусія 
Lebus, г. Любуша - Германія 
Leoben, г. Любна ці Любіна - Германія 
Libau, г. Любава - Расія 
Lubeck, г. Любіца ці Любок - Германія
Luben, г. Любін - Прусія

Leobschutz, г. Глубічычы ціЛюбочычы - Германія
Mikilenburg, г. Любое і Рарог - П. Германія
Любек — Германія
Люберцы — Расія
Люблін — Польша
Любляна — Славенія

Герб “Любвіч”

"Любіч", прыватнаўласніцкі герб, якім карысталіся больш, чым 500 родаў Беларусі, Украіны, Літвы і Польшчы, у тым ліку Жулкеўскія, Лапацінскія, Незабытоўскія, Радзімінскія. У блакітным полі срэбная падкова рогамі ўніз, на ёй маецца залаты кавалерскі крыж, іншы крыж - у сярэдзіне падковы.

Клейнод - над верхам кароны тры струсіных пяра. Існуюць варыянты герба з адным срэбным крыжом, з двума срэбнымі  крыжамі, адзін над іншым у сярэдзіне падковы.

Існуе з сярэдзіны 14 стагоддзя.

Герб прыналежыў родам: Абрамовіч, Абранпольскі, Абідзінскі, Адамовіч, Андрайковіч, Арлоўскі, Ассоўскі, Асяцімскі, Бабецкі, Багенскі, Багдановіч, Баброўскі, Байкоўскі, Бжазіна, Бжазінскі, Баржымоўскі, Баркоўскі, Бароўскі, Барсук, Барткоўскі, Бялаблоцкі, Бярнацкі, Будрэвіч, Бучынскі, Бакіноўскі, Белановіч, Вайткевіч, Вайткоўскі, Ваўкавіцкі, Васьнеўскі, Вайцяхоўскі, Вількішэўскі, Вінскі, Вольскі, Вяржбоўскі/Вярбоўскі, Вярбіцкі, Выжыкоўскі, Высоцкі, Гадлеўскі, Галавач, Галоўка, Гевартоўскі, Гардзевіч, Гарадзецкі, Гержад, Герцык, Глінскі, Гламбоцкі, Глябовіч, Грахоўскі, Грабоўскі, Грушэцкі, Грыгаровіч, Грынцэвіч, Грыневіч, Дабжанскі Дабранскі, Дабкевіч, Дабужынскі, Даманоўскі, Дзежыц, Дзярналовіч, Дзянчалоўскі/Дзяцялоўскі, Дыбоўскі, Жылінскі, Жыліч, Жыдовіч, Жабка, Заблоцкі, Загорскі, Закржэўскі/Закрэўскі, Залескі, Залускі, Занеўскі, Зялінскі, Кабылянскі, Казлоўскі, Канарскі, Качаноўскі, Каханскі, Копец, Краснадэмбскі/Краснадубскі, Красоўскі, Крывіцкі, Крыжаноўскі, Крыжэвіч, Куліцкі, Кульнеў, Куроўскі, Кухарскі, Лазінскі, Лапацінскі, Лапо, Лаўчынскі, Лісоўскі, Ліпскі, Люба, Любавіцкі, Лявіцкі, Лапушынскі, Мажанскі, Магільніцкі, Макавецкі, Манкевіч, Маладзінскі, Маркевіч, Мацкевіч, Мальчэўскі, Мількевіч, Міцкевіч, Мінучыц, Мілаш, Мрачкоўскі, Мянютка, Навацкі, Навіцкі, Незабытоўскі, Невяроўскі, Насарэўскі, Некраш, Некрашэвіч, Пагаржэльскі/Пагарэльскі, Патоцкі, Прашынскі, Прушынскі, Пранеўскі, Пятрашка, Пяшкоўскі, Радзішэўскі, Равінскі, Ракіцкі, Равіцкі, Рамановіч, Рахоўскі, Ратынскі, Рудніцкі, Рымкевіч, Савіцкі, Садоўскі, Сапешка, Сарнацкі, Сьвянціцкі, Сеўрук, Скіўскі, Сьвірскі, Сьвідэрскі, Слабоўскі, Скалімоўскі, Славінскі, Стаброўскі, Стралкоўскі, Страмецкі, Студзінскі, Стрыжэўскі, Стаберскі, Стаяновіч, Стацэвіч, Сухорскі, Урачэнскі, Урублеўскі, Хаецкі, Хальхоўскі, Хільмоўскі, Усьціновіч, Цярпінскі, Часлаўскі, Чаховіч,

Любіч (герб)

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі.

Любіч (па-польску: Lubicz, Luba, Lubow, Łuba) – прыватны шляхецкі герб, якім карысталіся больш 500 родаў Польшчы і ВКЛ. Вядомы з сярэдзіны 14 стагодзьдзя.

Апісаньне

У блакінтым полі сярэбраная падкова рагамі долу, на ёй стаіць залаты кавалерскі крыж, другі такісамы крыж у сярэдзіне падковы. Клейнод – над прылбіцай з кронай 3 стаўсавыя пёры.

Існуючыя разнастайнасьці гербу Любіч:

У больш позьніх вэрсыях гербу прысутнічае чырвоная тарча.

Вядомыя прадстаўнікі

Роды

Абрахамічы, Адамовічы, Алгміновічы, Анчэўскія, Андрэйковічы, Арынкі, Бабакоўскія, Бабецкія, Баброўскія, Багдановічы, Багінскія, Багіновічы, Бажэмоўскія, Бажэўскія, Байкоўскія, Баканоўскія, Балянскія, Балецкія, Барвінскія, Баркоўскія, Барткевічы, Бароўскія, Барташэвіч-Ломніцкія, Барткоўскія, Баруты, Бархоўскія, Барцікоўскія, Барціцкія, Бачэўскія, Бацяноўскія, Бердоўскія, Белаблоцкія, Белавейскія, Белахоўскія, Бернацкія, Бесекерскія, Беч, Блядзевічы, Божапольскія, Божэхоўскія, Божэстоўскія, Бразоўскія, Брахоўскія, Броўскія, Бруменьскія, Бруміньскія, Брыкчынскія, Брэзіна, Брэзінскія, Будзіславы, Будзіслаўскія, Будзішэўскія, Будрэвічы, Будэрацкія, Бужэньскія, Бужымоўскія, Бурнэйкі, Бурніцкія, Бучынскія, Жулкеўскія, Лапацінскія, Незабытоўскія, Радзімінскія.

Chaborski, Chabowski, Chechlewski, Chełchowski, Chełmowski, Chmielecki, Chochłowski, Chojecki, Chojnowski, Choromański, Chotolski, Choynowski, Chrablowski, Chromiański, Chromiński, Chrostowski, Chrzczonowski, Chybski, Cichocki, Cichowski, Ciecierski, Cielemęcki, Cierpiński, Ciesielski, Cieślicki, Ciężadłowski, Czaplicki, Czartoryski, Czasławski, Czechowicz, Czerniewicz, Czerwiński, Czerwonka, Czuprynowski, Dąbek, Dąbkowski, Dąbrowski, Daniłowski, Dawidowicz, Dernałowicz, Długokęcki, Dobkiewicz, Dobożyński, Dobrzański, Dobrzewiński, Dobrzyjałowski, Dobużyński, Dolner, Domaniecki, Domaniewski, Domanowski, Doweyko, Dowiatt, Dryzdela, Drzewiecki, Durka, Duryewski, Dybowski, Dzierzeński, Dzieżyc, Dzięgielewski, Fedko, Fedkowicz, Filicki, Gałęski, Garbolewski, Garczyński,Gdowski, Gerkowski, Gieczewicz, Gierczyński, Giewartowski, Glaczyński, Gliński, Głębocki, Godlewski, Gołkowski, Gorczycki, Goreczkowski, Góreczkowski, Górski, Goślicki, Gościcki, Goślinowski, Gostkowski, Gostyński, Goszczycki, Gradowski, Grabianowski, Grabowski, Grażewicz, Graffen, Gregorowicz, Grochowski, Grodzicki, Gruszecki, Gruszkowski, Grużewski, Gryniewicz, Gurski, Gutkowski, Guzowski, Guzewski, Guźkowski, Harynek, Hercyk, Hlebowicz, Hohol, Hołówka, Holszański, Horomatski, Hołowacz, Hordziewicz, Horodecki, Horodyski, Hrehorowicz, Hryncewicz, Idźkowski, Ilcewicz, Jacewicz, Jagniątkowski, Janczewski, Janikowski, Jankowski, Januszkiewicz, Jarochowski, Jastrzębski I, Jastrzębski II, Jaszowski, Jawornicki, Jaworowski, Jazdowski, Jegliński, Jewnicki, Jędrzejowicz, Jurewicz, Kabrytt, Kalenkowski, Kalinkowski, Kaliski, Karwosiecki, Kęcki, Kierekies, Kiewnarski, Kijewski, Kijowski, Klisz, Kłosiński, Kobliński, Kobylański, Kochański, Koczowski, Koczanowski, Koćmierowski, Komaski, Konarski, Konopka, Kopec, Kopiński, Kopot, Kopyszyński, Koszybski, Koszarski, Kośmiński, Kozarski, Kozarzewski, Kozerski,Kozicki, Kozłowski, Kozyrski, Koźmiński, Koźmirski, Koźniewski, Krasnodębski, Krasowski, Krośnicki, Krosnowski, Krupowicz, Kryski, Krzecz, Krzyżanowski, Krzeczkowski, Krzycki, Krzyczkowski, Krzyniecki, Krzywdziński,Krzywicki, Krzywonowski, Kubiński, Kucharski, Kukliński, Kulnow, Kurowski, Kuziemski, Kuźnicki, Lekowski, Lewicki, Leyko, Ligęza, Lipski, Lisowski, Lissowski, Lopieński, Lubicz, Luberski, Lubiński, Lubowicki, Ludzicki, Lutoborski, Lyskowski, Łapa, Łapiński, Łącki, Łążyński, Łękowski, Łopaciński, Łopacki, Łopieński, Łoszewski, Łowczyński, Łoziński, Łuba, Łubiński, Ługowski, Łużecki, Łysakowski, Mackiewicz, Majkowski, Makowiecki, Malczewski, Mankowicz, Mańkiewicz, Markiewicz, Maszowski, Meissner, Meysner, Miecznikowski, Mierzejowski, Mierzyński, Milatycki, Milewski, Milkiewicz, Miłosz, Misbacki, Miszewski, Misztołt, Młodyński, Mnichowski, Mniszewski, Mogilnicki, Mońkiewicz, Monkiewicz, Mroczkowski, Murzynowski, Muszyński, Myślecki, Nabiałko, Nagrodzki, Nencha, Netrebski, Nieborski, Niebowski, Nieławicki, Nieświastowski, Niewierowski, , Niński, Nitowski, Nosarzewski, Nowacki, Nowicki, Obrąpalski, Orłowski, Orzeński, Osiecimski, Ossowski I, Ossowski II, Oszkowski, Ojrzyński, Oziewicz, Pachowski, Parulski, Pajączkowski, Panfiłowicz,Panyszak, Papłoński, Pawłowski, Pączkowski, Perczyński, Piadlewski, Piadzewski, Piączyński, Piczkowski, Piekutowski, Pieszkowski, Pietraszko, Piński, Pisanko, Piwnicki, Plejewski, Pluta, Pluszkowski, Płaszczyński, Płazowski, Płodowski, Płotowski, Pogorzelski, Pokrzywnicki, Ponikowski, Popieński, Portowski, Potocki, Prostek, Proszyński, Pruszyński, Przanowski, Przegaliński, Przybysławski, Przyluski, Punikowski, Pużewicz, Raczeński, Raczewski, Radochowski, Radziszewski, Radzki, Rakowski, Rapacki, Ratyński, Rąbalski, Reder, Rembieliński, Rewieński, Reyczyński, Roder, Rokicki, Romanowicz, Rowicki, Rożycki, Rudnicki, Ruksza, Ruszkowski, Rymkiewicz, Rytel, Rzepecki, Sadliński, Sadowski, Sammek, Sarnecki, Sawicki, Seferowicz, Serek, Serkowski, Serwiński, Sędzicki, Sielewicz, Sielski ,Siemiński, Siemieński, Sierakowski, Sierkowski, Sierkuczewski, Sierski, Skawiński, Skiwski, Skolimowski, Skołdycki, Skrzynecki, Sławiński, Smoszewski, Smuszewski, Spędowski, Stabrowski, Stawecki, Stawicki, Stawirowski, Stawski,Sterpejkowicz-Wersocki, Stogniew, Stojanowski, Stowerowski, Strudziński, Strzałkowski, Strzemeski, Strzeszewski, Stypułkowski, Suchorski, Sulimirski, Sulistrowski, Supiński, Suski, Szantyr, Szczucki, Szeleszczyński, Szeliski, Szerokowski, Szomowski, Szpakowski, Szretter, Sztrem, Szumborski, Szumowski, Szydłowski, Szymoński, Szyrma-Lach, Świderski, Świrski, Targowski, Tarszeński, Tropiański, Tupik, Trzemeski, Tybiszewski, Tyborowski, Tylicki, Ujazdowski, Unikowski, Uszyński, Uściński, Wądołkowski, Wądołowski, Waśniewski, Watlewski, Węgrzecki, Wodlicki, Wielicki, Wierzbicki, Wierzbowski, Wierzuchowski, Wieszczycki,Wilbik, Wilkowski, Wilpiszewski, Wiński, Wisigierd, Witowski, Wittiński, Wojciechowski, Wojdowski, Wojnarowicz, Wojtkiewicz, Woliński, Wolski, Wołkowicki, Woluński, Wójtowicz, Wojtowicz ,Wortkowski, Woytkowski, Wroczeński, Wróblewski, Wyczałkowski, Wygrażewski, Wyperski, Wyrzykowski, Wysocki, Zabłocki, Zachorski, Zadykiewicz, Zadykowicz, Zagrzewski, Zahorski, Zakrzewski, Zaleski, Załęski, Załuski, Zaniewski, Zaorski, Zator, Zborzyński, Zbysław, Zdzański, Zembrowski, Zgodziński, Zieliński, Znawiecki, Zorzewski, Zygadłowicz, Żabka, Żakowski, Żewacki, Żółciński, Żołczyński, Żółkiewski, Żydowa, Żydowicz, Żylicz, Żyliński.

МІФАЛОГІЯ

Люб

ДУХ-АХОЎНІК шлюбнага ложа. Уяўляўся вялікавухім, касматым, золатавалосым катом са сцяблом стрэлкалісту ў зубах. Люба вынікала ўсяляк улагоджваць, каб ён адганяў ад спальні Нелюба - такога ж ката, толькі чорнага і зласлівага, з галінкай блёкату ў роце.

Можна выказаць здагадку, што абрад, калі раніцой пасля вяселля сваякі і сваякі паказвалі прасціну маладых, быў прысвечаны менавіта Любу.

Дзе-нідзе дагэтуль перад вяселлем пякуць любкі - авальныя аладкі, аладкі з пышнага цеста. У цэнтры такой аладкі, якая ўвасабляе дзявоцкае ўлонне, запякаецца, але ўжо з жытняга цеста, падабенства тоўстага, мясістага грыба - краснагаловіка (чырвонагаловіка), але галоўкай уніз. Такі любок ставіцца ў зацішнае месца каля пасцелі маладых, каб імі мог насычацца Люб.

Наогул, абрады, злучаныя з Любам, занадта патайныя і патаемныя, каб іх апісваць у падрабязнасцях

Крыніца: http://www.spletnichaet.narod.ru/nechist/ch.html

Упрыгожванне „Люб”

Пасля гэтага узнікае неверагодна моцнае каханне да таго, хто такім кручком скарыстаўся. Каб адсушыць моцна закаханага, трэба было ціхенька адштурхнуць яго ад сябе – ад кахання не застанецца і следу. Здабывалі такія костачкі і з дзвюх спараных жаб падчас іх нерасту, а таксама з дрэва, на якім спявае салавей

Крыніца: http://rv-blr.com/dictonary?alpha=&authenticity_token=7ac738a48b166025e45f6b2c67b725bd415bc85e&page=1

ЛЮБІСТА

ЛЮБІСТА (Зора, Levisticum). Расліна Лады. Ад русалак-ласкатавак абараняе трава "зора", носная за поясам ці ў зашпількцы  кашулі; на зялёных святках ў  хатах раскідваюць "любыстак" - ад русалак. Яго ж уплятаюць у вясельны вянок нявесты. Любіста адганяе ліхаманку, ратуе ад маланкі і градабою.

Трава любіста расце ў рэдкіх чырвоных барах, на ўрадлівых старых месцах, поруч  рэк  вялікіх, на ўзлесках у поля.

Памерам з локаць, кветка чырвона-жоўтая, ледзь бялёсая, сярод кветкі шышэчка, а корань што лодыжка баранавая. Корань насіць на сабе.

Крыніца: ЦАРКОЎНЫЯ ЗЁЛКІ (Хрысціянскі)

ЛЮБКА ДВУЛІСНАЯ ЦІ НАЧНАЯ ФІЯЛКА (Platanthera bifolia)

Іншая назва - Начная фіялка - з-за духмяных кветак, якія пахнуць толькі ўначы.

Паводле легенды, у часы Запарожскай сечы казакі насілі

высушаныя клубні любкі  двуліснай на шыі, і тыя не раз ратавалі казацкія жыцці, вярталі сілу.

Татары звычайна пераставалі пераследваць казакоў, калі тыя сыходзілі ад пераследу ў пустэльныя стэпы, лічачы, што яны там загінуць.

Аднак казакоў ратавалі высушаныя клубні Любкі, якія яны жавалі. Клубні спаталялі голад, смагу, аднаўлялі сілу.

Татары дапытвалі рэдкіх палонных, спрабавалі пазнаць, што ратуе іх у галодным стэпе.

Казакі гінулі, але таямніцы не выдавалі.

Праз некаторы час, татары ўсёткі пазналі пра таямнічыя ўласцівасці любкіных клубняў і самі пачалі насіць кудмені.

Даўно  знахары давалі  прагнучым  авалодаць цуд-сілай два клубня Любкі  двуліснай. Яны казалі: "Прачарціць белым па балючым месцы накрэст - забудзеш, што балела. Чорны - для ворага. Прытронешся коранем к яму - збудзецца ўсё, што ты яму пажалаеш". Дзяўчатам давалі клубні, каб іх пакахалі хлопцы. Адгэтуль адбылася і  назва Любка.

Фота любкі:

Падрыхтавала Галіна Арцёменка.