Беражане

Брэжане (уласна беражане, ням. Priegnitz, y летапісцаў XI і XII ст. brizani) - маленькае славянскае племя, роднаснае велетам ці люцікам, якое жыло па берагах ракі Гаволы, каля цяперашняга Гавельберга, паміж глінянамі і стадаранамі.

Крыніца: http://ru.wikisource.org/wiki/%D0%AD%D0%A1%D0%91%D0%95/%D0%91%D1%80%D0%B5%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D0%B5

Геаграфічныя назовы ў Беларусі, злучаныя з беражанамі

в. Чырвоны  Бераг>Менская вобласць > Мар’іна Горка > Праўдзінскі

в. Круты Бераг> Менская вобласць > Нясвіж >Ліпскі

в. Красны Бераг>Менская вобласць > Салігорск > Зажэвіцкі

в. Беражныя >   Менская вобласць > Мядзел > Сырмежскі

в. Красны Бераг>Менская вобласць > Вілейка >Любанскі

в. Красны Беражок> Менская вобласць > Вілейка > Асіповіцкі

в. Беражок> Менская вобласць > Вілейка > Хаценчыцкі

в. Забрэзь’е > Менская вобласць > Валожын >Забрэзскі

в. Узбярэжжа >Менская вобласць > Барысаў >Чарневіцкі

в. Высокі Бераг >Менская вобласць > Барысаў >Траянаўскі

в. Красны Бераг >Менская вобласць > Чэрвень >Клінокскі

в. Красны Бераг> Менская вобласць > Смілавічы >Клінокскі

в. Падбярэжжа >Менская вобласць > Мар’іна Горка >Ананіцкі

в.  Узбярэжжа >Менская вобласць > Барысаў >Чэрневіцкі

в. Красны Бераг>Менская вобласць > Жодзіна >Поплаўскі

в. Прыбрэжнае>Менская вобласць > Жодзіна >Бярэзінскі

в. Узбярэжжа >Менская вобласць > Жодзіна>Усяжскі

в. Узбярэжжа >Менская вобласць > Смалявічы >Усяжскі

в. Беражкі > Менская вобласць > Беразіно >Бярэзінскі

в. Казлоў Бераг>  Менская вобласць > Беразіно >Мачэскі

в. Берэжа> Менская вобласць > Койданава > Фаніпольскі

в. Падбярэжжа > Менская вобласць > Мар’іна Горка > Пухавіцкі

в. Паўбераг> Гарадзенская вобласць > Наваградак >Асташынскі

в. Беражкі> Гарадзенская вобласць > Зэльва > Зэльвенскі

в. Беражна>Гарадзенская вобласць > Карэлічы > Мірскі

в. Белы Бераг> Гарадзенская вобласць > Іўе > Бакштаўскі

в. Берэгаўцы >Гарадзенская вобласць > Шчучын >Арлеўскі

в. Беражаны>  Гарадзенская вобласць > Гародня >Сапацкінскі

п. Берагавы> Гарадзенская вобласць > Гародня > Верцелішкаўскі

в. Бержэлаты> Гарадзенская вобласць > Гародня > Гожскі

в. Беражаны>Гарадзенская вобласць > Гародня >Лайкоўскі

в. Узберэж>Гарадзенская вобласць > Гародня >Парэчскі

в.  Берэжаны>Гарадзенская вобласць > Гародня >Лойкаўскі

в. Набярэжная>Гарадзенская вобласць > Наваградак >Любчанскі

в. Красны Бераг>Магілёўская вобласць > Клічаў > Бацевіцкі

в. Красны Беражок> Магілёўская вобласць > Кіраўск > Дабосненскі

в. Беражкі>Магілёўская вобласць > Глуск > Клетненскі

п. Красны Бераг>Магілёўская вобласць > Крычаў > Батвіноўскі

в. Узбярэжжа>Магілёўская вобласць > Мсціслаў > Забалоцкі

в. Красны Бераг>Магілёўская вобласць > Мсціслаў > Лютнянскі

в. Падберэзь’е> Магілёўская вобласць > Магілёў > Заводскаслабодскі

в. Красны Бераг>Магілёўская вобласць > Быхаў > Верхнятошчыцкі

в. Узбярэжжа>Магілёўская вобласць > Быхаў > Грудзінаўскі

в. Беражыстае>Магілёўская вобласць > Крычаў > Лабковіцкі

в. Беражнае> Брэсцкая вобласць > Столін > Беражноўскі

п. Нова-Беражнае> Брэсцкая вобласць > Столін > Беражноўскі

в. Наберэжная> Брэсцкая вобласць > Ляхавічы > Ганчароўскі

в. Берэжцы> Гомельская вобласць > Жыткавічы > Рычаўскі

в. Красны Бераг >Гомельская вобласць > Жлобін >Краснаберэжскі

в. Белы Бераг> Гомельская вобласць > Нароўля >Вербавіцкі

в. Заберэжніца>Гомельская вобласць > Лельчыцы >Буйнавіцкі

в. Краснабярэжжа>Гомельская вобласць > Лельчыцы >Ударнінскі

х. Надберэжжа> Віцебская вобласць > Браслаў > Зарацкі

в. Красны Бераг> Віцебская вобласць > Полацак >Усценскі

х. Надберэжжа>Віцебская вобласць > Браслаў >Межанскі

Прозвішчы: Бербаш, Юхновіч - Бербаш.. , Бергель, Бергман, Бердоўскі – Слепаўрон, Берлы герба * "Берла"**, Бернатовіч – Праўдзіц, Берновіч

Са спісу войска ВКЛ 1528 года:

Береженский Грицко, б. Валынскай з-лi 202 адв.
Береженский, б. Валынскай з-лi 206

Геаграфічныя назовы за мяжой, злучаныя з беражанамі

Brezezan, Бережаны. (Галіцыя)

Beraun, p. Берунка. (Багемія і Албанія)

Bern, г. Берун. (Швейцарыя)

МІФАЛОГІЯ

Пад аховай Берагіні

*У народзе ў гэты дзень (15 ліпеня) ушаноўвалі Берагіню — ахоўніцу сялянства. Казалі, што ў гэты дзень яна абыходзіць падуладныя ёй тэрыторыі і дапамагае бедным.
*Лічылася, што жанчыны, народжаныя ў гэты дзень, будуць спрытнымі і руплівымі гаспадынямі, вернымі жонкамі, як і багіня-ахоўніца Берагіня.
*У культуры ўсходніх славян здавён з ліку духаў-ахоўнікаў асаблівай павагай карысталіся жаночыя духі. Відавочна, што іх ушанаванне пачалося з часоў матрыярхату. У народнай традыцыі берагіні атаясамліваліся з добрымі, станоўчымі сіламі, якія ахоўваюць чалавека.

*Часцей за ўсё выява Берагіні прысутнічала ў разьбярстве ў выглядзе птушкі або рыбы. Часам яе параўноўвалі з русалкай. Сувязь Берагіні і вады, а значыць, і пладаноснасці была відавочнай. Само слова “берагіня” паходзіць ад слова “бераг” і дзеяслова “берагчы, ахоўваць”. Каб навучыцца плаваць, удала налавіць рыбы і г.д., неабходна было абраць “правільны” бераг, які ў цяжкую хвіліну схавае ці дасць магчымасць выйсці з вады і крыху адпачыць.

Аксана Катовіч, Янка Крук.

15 ліпеня - Берагіня. Фоцій.

Па старажытных павер'ям, у гэты дзень Берагіня аглядае сенакосныя ўгоддзі, поўніць траву гаючымі сіламі.

Сярод лета з'яўляецца на дрэвах жоўтае лісце - да ранняй восені і зімы. Да грыбоў - туман сярод лета, рэдкі летні дождж з буйнымі і цяжкімі кроплямі.

Вышывальніцы ўпрыгожвалі ручнікі знакамі расы, жыватворнай сілы, перадаваўшых  ранішнюю прахалоду, да якіх якіх, дакранаючыся тварам,  селянін здымаў стомленасць.

Яднанне сонца і зямлі. У народнай свядомасці саюз зямлі і сонца спрадвеку звязваўся з жыццём, цяплом, ураджаем.

Узор дажджу. Гэтым узорам людзі ў знойнае лета прасілі Бога даць ім дажджу

15 ліпеня- Берагіня

У старажытнасці нашы продкі пачыталі Берагіню - багіню, якая, па старажытных павер'ям, прымала выяву вуці. Яна плавала паміж берагамі ракі і як бы звязвала паміж сабой дзве стыхіі міру: зямлю і ваду, і дзве стыхіі жыцця, два берага: на адным берагу стаялі хаты, і ў іх жылі людзі, а на другім квітнела трава, раслі дрэвы, насялялі птушкі і звяры.

Берагіня захоўвала прыбярэжную прыроду і ў не меншай ступені клапацілася аб сялянскім родзе, які жыве па берагах рэк: захоўвала яго ад усіх пошасцяў і недародаў.

Прыходзіў час і вуця Берагіня выходзіла на бераг, атрасала з сябе ваду і звярталася ў красну дзяўчыну. Яна ведала, у якой хаце жывуць бяздзетныя старыя людзі, уваходзіла ў іх хату. Там прымалі дзяўчыну, якая станавілася памагатай. Берагіня ўсаджвалася за кросны, брала ў рукі чаўнок, і пачынала чаўнаком хадзіць паміж ніткамі. Берагіня ткала.

Выява Берагіні, у далёкіх вёсках з прыняццем хрысціянства злучылася з выявай Маці Найсвяцейшай Багародзіцы, якую ў народзе звалі Сырой, таму што яе абраз прыплываў па рацэ ў вёску.

Гэты абраз урачыста з набажэнствамі вымалі з вады, прыносілі ў прыхадскі храм. З'яўленне абраза станавілася падзеяй у вёсцы, абраз прызнаваўся як гаючы, у гонар якога ўсталёўвалася святочная дата Багамолля. Абраз Сырой Маці Багародзіцы ў сваім руху па рацэ таксама злучаў, звязваў паміж сабой два берага, зямлю і ваду, два света, дзве стыхіі.

Нездарма і само кракатанне вуці народ звязваў у зaгадцы з царквой і з калакольным звонам:

Качка кракне, берагі звякнyць:

Пазней у народзе склалася нямала малітваў, звернутых да Сырой Маці Багародзіцы:

Маці Сырая Багародзіца, зымі з майго сэрца цяжасць!

Устану, благаслаўлясь, табе памалясь,

хлеб-соль ад цябя прымаючы,

святой вадой душу прасвятляючы!

На Берагіню бабанькі выносілі святочныя ручнікі, на якіх была вышыта выява Маці Сырая Багародзіца. Вышывальніцы  ўпрыгожвалі ручнікі знакамі расы і нябесных хлябоў, жыватворная сіла якіх, дакранаючыся да твару селяніна, здымала б стомленасць, перадавала б благаславенне Найсвяцейшай Маці. Усё ручнікі былі асвячоныя ў храме і акропленыя святой вадой.

фота ручніка са Смаленшчыны.

У гэты дзень, адыдучы ад сенакосных угоддзяў да ракі, сяляне мыліся і выціралі твары гаючымі ручнікамі, свята верачы, што выява Маці Сырой Багародзіцы прытуліцца да іх твару, і ўратуе ад усякага ліха, дапаможа і не пакіне і цяпер, і надалей. I народжаная ў гэты дзень славілася добрай маці, дакладнай жонкай. Янa берагла сумленнае імя сваё і дарыла каханнем, не пакідала без увагі і  сірот, якія жывуць у нястачы, хворых. Шытае яе рукамі, па народным павер'і, валодае цеплынёй і заспакойлівай сілай.

15 ліпеня - сырная Багародзіца.

За Пятроўскім пастом уволю тварагу, па-нашаму сыра, назапасілася ў склепе за папярэднія тыдні. Вынятыя з печы пірагі змазвалі маслам: з скарыначкі раўчукі! "Баранчыка ў лоб" - і сквірчэла смажаніна. "Невяліка азярцо, а дна не відаць" - да гарбаты гладыш топленага малака...

Як і абыйшліся бы без цябе, Багародзіца сырная? Праца на лугах лёгкая толькі тым, хто яе не спрабаваў. Праца, цяжкая праца, ад яе косткі ламае ў вачах цёмна.

Паспявай, пакуль вёдра! У расе абмачыўшыся, скалееш па дарозе на сенажаць. Там махаеш, махаеш касой, стане яна хутка каменнай. Сонца прабралася, авадні дастаюць скрозь адзежу да крыві. Змахнуць пот з твару ці паспееш, калі точыш касу.

Гарнуць, насіць сена ў копы - новая марока. Сыплецца за каўнер сухі калючы пыл, цела шчыміць і бзыкае. Пальцы ног папрэлі, кульгаеш...

Не, на нішчымнай ежы каму такую напругу знесці? Слава Богу, прыйшла Багародзіца сырная!

Нашы продкі вынайшлі абодва віды касы: касу-гарбушу і касу-літоўку і цяпер па ўсяму свету звініць беларуская краса.

Сенажаці падпадзяляліся на заліўныя (поймавыя), лугавыя і баравыя, дубраўныя, мурожныя, балотныя - і ўсюды травастою легчы ў стог вызначаны час. "Адна пара ў годзе сена касіць". "Перастаялася трава - не сена, а пацяруха". Арыентавалія на вятроўнік: заквітнеў - бяры пачын працы. У траўцы-званцы стукаюць семечкі - усё кідай і касі!

Сена па вёсках ведалі "салодкае" і "кіслае", "лёгкае" і "цяжкае". Удвая яно пажыўней ранніх укосаў, толькі штогод прыбіраць траву на адных пляцах у адны тэрміны, глядзі, павінішся. Збяднее лугавіна. Вучыся берагчы ўгоддзі. Лепшыя з іх заліўныя, у поймах уздоўж рэк: давалі па 200 - 300 пудаў з дзесяціны, прытым сена кармавога, з бабовымі, з зёлкамі, як чына, мышыны гарошак, купкаўка, пырнік.

Багатыя ўгоддзі напералік, у раёнах развітой жывёлагадоўлі да дзясятай долі ралляў вылучалі для сеяных траў: канюшыны, цімафееўкі, віка-аўсянай сумесі. Калі іх касіць? І тут абяры пару.

Прыбрана ў кветкі канюшына, напрыклад, прасыхаючы, абсыпае лісце, далікатныя сцеблы, тоўстыя ж будыл’я быдлу не па зубах, і праца твае прахам.

Жара. Жыта ветрам калыхае, ходзіць па ім зыб, беражанкі ў небе віскочуць, і павее завялай травой. Здаецца, свежым сенам прапахлі  і аблокі, белыя, нібы лебядзіны пух, і пыльныя кусты прасёлкаў, і ў вёсцы хаты. Гукі - трэск конікаў, гуд пчол, лопат бярозы над студняй неаддзельны ад карцін сенакоснай пары.

Берагіня

Берагіня - першапачаткова ў славянскай міфалогіі вялікая багіня, разам з Родам якая спарадзіла ўсё існае. Яе суправаджаюць паўсюль прамяністыя вершнікі, азначаючыя  Сонца. Культ Берагіні быў прадстаўлены бярозай - увасабленнем нябеснага ззяння, святла. З часам бяроза стала асоба пачытацца на "русалках" - святах у гонар берагінь (русалак).

Берагіня вядома пад шматлікімі імёнамі, у тым ліку і ў міфалагічных сістэмах іншых індаеўрапейскіх народаў. У славянскім шанаванні самае часта выкарыстоўванае імя - Лада.

З часам славянскія народы сталі лічыць, што берагінь мноства. У берагінь ператвараліся нявесты, памерлыя да вяселля. Кожнага хлопца берагіні лічылі сваім згубленым жаніхом і часта зводзілі іх з розуму сваёй прыгажосцю. Берагіні лічацца добрым духам. Яны дапамагаюць людзям дабрацца да берага цэлымі і абараняюць іх ад свавольстваў Вадзяніка, чарцей і кікімар.

Берагіні з'яўляюцца на Русальным тыдні, сядзяць на беразе і расчосваюць свае зялёныя косы, плятуць вянкі, куляюцца ў жыце, уладкоўваюць карагоды і завабліваюць да сабе маладых хлопцаў. Па канчатку Русальнага тыдня берагіні пакідаюць зямлю. У дзень Івана Купалы ім уладкоўвалі праводзіны.

Шматлікія даследнікі славянскага эпасу лічаць, што менавіта берагіні сталі прататыпам для русалак.

Само слова "берагіня" можна звязаць з двума паняццямі: па-першае, бераг воднай прасторы і, па-другое, дзеяслоў "засцерагаць". Рэд: словы бераг, берагі хутчэй за ўсё таксама маюць адно паходжанне са словам Берагіня.

Маці-Радзіцельніца і Святое Дрэва

Узор дзяўчыны - бярозы. Ў цэнтры - бярозка з паніклымі галінамі, па баках - узор жаночай долі.

Берагіня

Андрэй Кліменко

Некаторыя паняцці славянскай міфалогіі ўзыходзяць да такой глыбокай старажытнасці, што цяжка і нават часам немагчыма вызначыць, як і чаму яны сталі звацца менавіта так і якую ролю адыгрывалі ў жыцці нашых продкаў. Гэта нейкія безаблічныя сілы: берагіні, упыры, наўкі. Магчыма, паміж імі нават не было выразнага размежавання на дабратворных і шкоднасных, яны пачыталіся з аднолькавай стараннасцю.

Паступова фармаваліся больш выразныя выявы богаў і багінь, набываючы пэўнае аблічча. Глыбокая пашана берагіням стала спалучацца з глыбокай пашанай Роду і Макошы - заступнікам урадлівасці.

Старажытныя славяне лічылі, што Берагіня - гэта вялікая багіня, якая спарадзіла ўсё існае. Да яе асабліва часта звярталіся ў перыяд паспявання збажыны - гэта паказвае на прыналежнасць багіні да вярхоўных заступнікаў чалавечага роду.

Некаторыя навукоўцы лічаць, што назоў "берагіня" падобна з імем грамабоя Пяруна і са стараславянскім словам "прагыня" - "груд, парослы лесам". У сваю чаргу, гэтае слова роднасна слову "брэг", "бераг".  Бо рытуалы па вызыванню, загавору берагінь здзяйсняліся звычайна на ўзнёслых, пагорыстых берагах рэк.

Мабыць, не меней значна тут слова "засцярог". Бо вялікая багіня павінна была засцерагаць створаных ёю людзей!

Паступова нашы продкі паверылі, што берагінь жыве на свеце мноства, жывуцьць яны ў лясах. Культ вялікай Берагіні  быў прадстаўлены бярозай - увасабленнем нябеснага ззяння, святла, таму з часам менавіта бяроза стала асоба пачытацца на "русалках": старажытных паганскіх святах у гонар берагінь - лясных русалак.

Берагіня

Барыс Альшанскі

Паводле народных павер'яў, у берагінь звярталіся прасватаныя нявесты, памершыя да вяселля. Напрыклад, тыя дзяўчаты, якія пакончылі з сабой з-за здрады падступнага жаніха. Гэтым яны адрозніваліся ад русалак-вадзяных, якія заўсёды жывуць у вадзе, тамака і нараджаюцца. На Русальным, або Траецкім, тыдні, у пару красавання жыта, берагіні з'яўляліся з таго света: выходзілі з-пад землі, спускаліся з нябёсаў па бярозавых галінах, вынырвалі з рэк і азёр. Яны расчосвалі свае доўгія зялёныя косы, седзячы на беражку і гледзячыся ў цёмныя воды, качаліся на бярозках, плялі вянкі, куляліся ў зялёным жыце, вадзілі карагоды і заваблівалі да сабе маладых прыгажуноў. Кожны хлопец быў для берагіні згубленым жаніхом, і шматлікіх яны звялі з розуму сваёй прыгажосцю і жорсткасцю.

Але вось сканчаўся тыдзень скокаў, карагодаў - і берагіні пакідалі зямлю, каб ізноў вярнуцца на той свет. У дзень Івана Купалы людзі ўладкоўвалі ім праводзіны: весяліліся, апраналі маскі жывёл, гралі на гуслях, скакалі праз вогнішчы.

Літаратура

Міфалогія старажытнага міру, -М.:Белфакс, 2002

Б.А.Рыбакоў "Паганства старажытных славян", -М.:Рускае слова, 1997

У.Калашнікаў "Богі старажытных славян", -М.:Белы горад, 2003

Д.Гаўрыл, А.Нагавіцын "Богі славян. Паганства. Традыцыя", -М.:Рефл-Бук, 2002

Крыніца: http://godsbay.ru/slavs/bereginya.html

http://svarga.su/svarga_bereginy.html

Берагіня

Берагіня - гэта важны знак, які сустракаецца ў шматлікіх арнаментах гафту. Яе стварыў народ загадкавай, шматаблічнай і магутнай кветкай, якая сімвалізуе матчыну сілу. Яна - сама Маці-прырода, якая ўяўляе сабой стварэнне і абарону міру, а таксама вечнае абнаўленне і гармонію жыцця. Берагіня сімвалізуе таксама Дрэва жыцця (часам яно адлюстроўвалася ў выглядзе букета або вазона), які з'яўляецца злучэннем трох міроў і знакам гармоніі сусвету. Сусветнае дрэва азначае таксама бясконцасць жыцця, бесперапыннасць роду, кожная яго новая галінка - гэта зараджэнне новай сям'і, таму яно - неад'емны элемент вясельнага ручніка. На сярэдніх і верхніх галінках дрэва маглі адлюстроўвацца птушкі - прадстаўнікі верхняга міру, знакі вечнасці, несмяротнай душы і чароўнай прысутнасці.

Святое Дрэва. Грамнічнае дрэва. Азначае яно пажаданне нябожчыкаў жывым, іх дзецям і ўнукам быць здаровымі, заможнымі, мець каласістае жыта на ніве, пладавітую і сытую жывёлу ў хляве. А яшчэ гэты матыў абазначае і свечку, ахвяру царкве за памінанне нябожчыкаў.

Каханне ў росквіце.

Узор для вясельнага ручніка

Крыніца: http://www.newacropolis.org.ua/ru/interesting/ukrsymbol/?DETAIL=4752

Народная лялька для дзяцей - Берагіня

Гэта народная лялька. Вырабленая з травы, нітак, стужак і драўляных пацерак. Такі спосаб вырабу лялькі завецца "мотанка". Лялька не шыецца - гэта старажытны спосаб вырабу спосабам намотвання нітак на аснову з травы. Стужкі таксама намотваюцца і замацоўваюцца поясам.

Для вырабу лялькі ўжываюцца натуральныя матэрыялы, таму лялька не шкодзіць дзіцяці. Менавіта народныя лялькі развіваюць фантазію, уяўленне, густ дзіцяці.

Лялька знаёміць дзяцей з народнай культурай.

Гэтую ляльку можна сціраць. Развесці дзіцячы шампунь у вадзе, памыць ляльку, прапаласкаць. Сушыць на сонца. Пры неабходнасці пагладзіць фартух і расчасаць валасы.

Крыніца: http://clubs.ya.ru/4611686018427388227/replies.xml?item_no=26961&ncrnd=7438

Берагіня, Русалка, Віла, Купалка - Старажытны жаночы Дух, які насяляе  воды.

Берагіня - Русалка звычайна маладая, стройная жанчына, добрая. Гэта паўнагрудая панна з зялёнымі вачамі з'яўляецца або голай, або апранутай у адну кашулю, без падпяразкі. У Берагіні - Русалкі заўсёды доўгія распушчаныя валасы светлага ці зялёнага колеру. Есць звесткі, што ў яе паміж пальцаў ёсць перапонка, а замест ног - рыбін хвост.

Жыве Берагіня - Русалка ў вадзе, аддаючы перавагу пустым і глухім месцам, але часам выходзіць на бераг. Там яна можа калыхацца на прыбярэжных дрэвах, аддаючы перавагу вярбе ці ніцай  бярозе. Сляды ад Берагіні - Русалкі зрэдку застаюцца на мокрым пяску, але гэта можна бачыць толькі заспеўшы яе ў расплох, у адваротным выпадку яна перакопвае пясок і загладжвае свае сляды.

З'явіцца Берагіня - Русалка можа і адна, і з сяброўкамі. Разам яны купаюцца, спяваюць вясёлыя песні цудоўнымі  галасамі, калышуцца на галінах, гукаюцца між сабой, уюць пляцёнкі  з кветак і ўпрыгожваюцца імі, водзяць карагоды, з песнямі, гульнямі і скокамі. Калі яны плёскаюцца ў вадзе яны любяць блытаць сеткі ў рыбакоў, а ў млынароў псаваць жораны і плаціны. Гуляючы яны выкрадаюць у жанчын ніткі, прадзіва. Любяць Берагіні - Русалкі прыцягнуць праходзячага і пачаць яго казытаць, для адпору трэба мець палын, які трэба кінуць у твар. Ад нуды ў  заначаваўшага  статка гусакоў укручваюць крылы за спіной адно за другое.

З чароўных прадметаў у Берагіні - Русалкі ёсць грэбень, якім яна можа затапіць і сухое месца. Дакуль яна расшэсвае ім свае валасы, датуль з яе будзе струменіцца вада, калі ж на ёй і валасы абсохнуць, тады яна памрэ, таму яна не адыходзіць далёка ад берага.

Травеньская ноч ( Русалкі ) - Іван Крамскі

БЕРАГІНЯ

(адна з трактовак)

Берагіні  у славянскай міфалогіі духі ў абліччы жанчын з хвастамі, якія жывуць па берагах рэк, яны засцерагаюць людзей ад злых духаў, прадказваюць будучыню, а таксама ратуюць маленькіх дзяцей, пакінутых без нагляду і  што зваліліся ў ваду.

Берагіні- бродніцы часта паказвалі падарожнікам, дзе размешчаны брод. Аднак, цяпер  трэба асцерагацца і гэтых  добрых духаў, бо шматлікія з іх сталі злымі лабастамі, калі  людзі забыліся пра Радаўніцу і перасталі сачыць за чысцінёй вод. А калі возера, або старое  рэчышча ракі станавілася балотам - усе водныя жыхары або перасяляліся ў жывыя рэкі і азёры, або  станавіліся балотнікамі і балотніцамі.

Адна з найболей арыгінальных трактовак выявы берагінь прыналежыць Д.К.Зеленіну:"Паколькі русалкі часта з'яўляюцца на берагах рэк, пастолькі назва берагінь было б да іх дастасоўна. Але ў народных гаворках назва гэта невядома. Судзячы ж па кантэксце гаворкі, пад берагінямі" у слове (г.зн. у двух старажытных павучаннях, вядомых па рукапісах  XIV- XV стст. - М.В.) разумеюцца хутчэй  не русалкі, а вельмі блізкія да русалак сёстры- ліхаманкі.

Паводле народных вераванняў, вада - традыцыйнае месцапражывання не толькі ліхаманак, але і шматлікіх хвароб. Таму, вынікая логіцы Д.К.Зеленіна, можна дапусціць, што злучаныя з вадой берагіні  былі не гэтулькі "непасрэднымі правобразамі" сясцёр - ліхаманак, колькі надзяляліся ўладай над хваробамі (магчыма былі і персаніфікацыямі хвароб.)

Берагіня

Матэрыял з Вікіпедыі - вольнай энцыклапедыі

Русалка - Кастусь Васільеў

Берагіня - у найнізкай міфалогіі ўсходніх славян - жаночы персанаж, добры дух. Меркавана, берагініі - захавальніцы рэк, вадаёмаў, духі, якія маюць стаўленне да вады. Нашы продкі  жылі менавіта на берагах рэк і азёр, адгэтуль і сінонім слову захавальніца, г.зн. захоўвае, засцерагае ваду.

Берагіня вядомая пад шматлікімі імёнамі, у тым ліку і ў міфалагічных сістэмах іншых індаеўрапейскіх народаў. У славянскім шанаванні самае часта выкарыстоўванае імя - Лада.

З часам славянскія народы сталі лічыць, што берагінь мноства. У берагінь ператвараліся нявесты, якія памерлі да вяселля. Кожнага хлопца берагіні  лічылі сваім згубленым жаніхом і часта зводзілі іх з розуму сваёй прыгажосцю. Берагіні  лічацца добрым духам. Яны дапамагаюць людзям дабрацца да берага цэлымі і  абараняюць іх ад свавольстваў Вадзяніка, чарцей і кікімар.

Берагіні  з'яўляюцца на Русальным тыдні, сядзяць на беразе і расчэсваюць свае зялёныя косы, плятуць вянкі, куляюцца ў жыце, уладкоўваюць карагоды і завабліваюць да сябе маладых хлопцаў. Па канчатку Русальнага тыдня берагіні  пакідаюць зямлю. У дзень Івана Купалы ім уладкоўвалі праводзіны.

Спасылкі

Гальковский Н.М. «Борьба христианства с остатками язычества в Древней Руси». §24. Берегини. Упыри

Берагіні, берагыні

Аўтары: В.В.Иванов, В.Н.Топоров

Русалкі - Кастусь Макоўскі

Берагіні, берагыні - ва ўсходнеславянскай міфалогіі жаночыя персанажы. Па-этымалагічнай назве "Берагіня" збліжаецца з імем Пяруна і са стараславянскім  ("узгорак, парослы лесам"), але верагодна змешванне са словам "бераг" (з чым злучана і ўжыванне назвы Берагінь у адносінах да малюнкаў русалак у хатавай разьбе). Культ Берагінь аб'ядноўваўся з культам Макошы і ўпіраў у хрысціянскіх вучэннях супраць паганства.

Падрыхтавала Галіна Арцёменка