Матэрыял з Вікіпедыі - вольнай энцыклапедыі

Эзерыты - Эзерытэс - паўднёваславянскае племя, разам з мілінгамі  засяляла Пелапонес у сярэднявечча (з VII па X стагоддзе). Асноўным заняткам племені  з'яўлялася земляробства і часткова жывёлагадоўля, адрознівалася ад мілінгаў  (роднаснага славянскага племя) міралюбным, неваяўнічым ладам жыцця.

Заваёва славянамі Пелапонеса

Шырокае засваенне славянамі земляў Грэцыі пачалося ўжо ў канцы VI стагоддзя. Падчас кіравання імператара Іраклія, уся Грэцыя была акупавана славянскім насельніцтвам. Нават у X веку, калі ўлада Візантыі над Грэцыяй была адноўлена, гэта вобласць па ранейшым звалася - славянскай зямлёй. Візантыйскі патрыярх Мікалай III у адным з сінадальных пасланняў пісаў, што 218 гадоў славяне гаспадарылі ў Грэцыі, і візантыйцы не смелі паказвацца на Пелапанесе.

Адваяванне візантыйцамі Пелапонеса

Апошнія згадванні пра славян на Пелапонесе ставяцца да XV стагоддзя. Да 1822 года, калі была адноўлена грэцкая дзяржава і вярнута  антычная назва, паўвостраў  насіў славянскае найменне - Марэя.

Паходжанне назвы

Эзерытамі  грэкі звалі славянскае племя. Слова мае славянскія карані, але ці з’яўляецца  гэта форма саманазвай невядома. Назва племя элінізіраваня  форма ад агульнаславянскага слова - возера.

Першакрыніцы:

Манемвасійская хроніка

Схолія Арэфы

Лісты Арэфы

Пра кіраванне імперыяй., Канстанцін  Багранародны

(аўт. Г.А.: у гэты перыяд не было славянаў, тым больш такіх ваяўнічых. Гэта былі готы. Аб гэтым кажа і назва Марэй, у гонар свайго бога Марса.)

Геаграфічныя назвы ў Беларусі, злучаныя з эзерытамі

в. Новазер’е>Менская вобласць > Чэрвень > Калодзежскі

в. Заазер'е >Менская вобласць > Лагойск >Лагойскі

в. Новазер’е> Менская вобласць > Смілавічы >Калодзежскі

в.  Азярцо >Менская вобласць > Менск >Шчамысліцкі

п. Заазерны>Менская вобласць > Салігорск >Зажэвіцкі

в.  Падазернае>Менская вобласць > Салігорск >Першамайскі

в. Азярэц> Менская вобласць > Вілейка >Вязынскі

в. Заазер'е >Менская вобласць > Вілейка >Вязынскі

в.  Азерадавічы  >Менская вобласць > Вілейка >Касцяневіцкі

в. Заазер'е>  Менская вобласць > Вілейка >Любанскі

п. Прыазерны >Менская вобласць > Вілейка > Асіповіцкі

в.  Верх-Возера >Менская вобласць > Смалявічы >Пліскі

в. Верх-Возера >Менская вобласць > Жодзіна >Пліскі

в.  Азёрны> Менская вобласць > Чэрвень >Клінокскі

в.  Азёрны> Менская вобласць > Смілавічы >Клінокскі

в.  Зазер’е>Менская вобласць > Мар’іна Горка > Перажырскі

в. Азерычына>Менская вобласць > Мар’іна Горка > Узлянскі

в.  Азярцо >Менская вобласць > Менск >Шчамысліцкі

в. Возера > Менская вобласць > Узда>Азерскі

п. Азярэч'е >Менская вобласць > Клецк >Заастравецкі

в. Азярцы >Менская вобласць > Слуцак >Гацукоўскі

в. Чырвонае Возера >Менская вобласць > Салігорск >Даманавіцкі

в. Азёрнае > Менская вобласць > Любань >Сароцкі

в. Азерніца >Брэсцкая вобласць > Давыд-Гарадок >Дварэцкі

в. Заазер'е>Брэсцкая вобласць > Пінск > Гарадзішчанскі

в. Азярэц> Брэсцкая вобласць > Баранавічы >Вольнаўскі

в. Азярцо> Брэсцкая вобласць > Івацэвічы >Падстарынскі

в. Азярніца> Брэсцкая вобласць > Лунінец > Дварэцкі

в.  Заазерная >Брэсцкая вобласць > Маларыта >Алтушскі

п. Белае Возера > Брэсцкая вобласць > Брэст >Знаменскі

в.  Зазер’е >Брэсцкая вобласць > Баранавічы >Пачапаўскі

в.  Прыазерная>Брэсцкая вобласць > Баранавічы >Новамышскі

в.  Возераўка>Магілёўская вобласць > Хоцімск > Яноўскі

п. Заазер'е> Магілёўская вобласць > Езерскі

в. Езеры> Магілёўская вобласць > Езерскі

в. Возеры>Магілёўская вобласць > Круглае >Ляснянскі

в. Азярышча> Магілёўская вобласць > Асіповічы >Асіповіцкі

в. Возеры > Магілёўская вобласць > Бабруйск >Бартнікоўскі

в. Азярцы >Магілёўская вобласць > Клімавічы >Лазавіцкі

в. Святазер’е >Магілёўская вобласць > Мсціслаў >Краснагорскі

в. Прыазерная>Магілёўская вобласць > Чавусы > Гарбавіцскі

в. Азер’е>Магілёўская вобласць > Шклоў > Заходскі

в.  Заазер'е>  Магілёўская вобласць > Бялынічы > Заходскі

п. Возера-Пойма >Гомельская вобласць > Буда-Кашалевоа>Кашалёўскі

в. Азярышча> Гомельская вобласць > Рагачоў >Кісценеўскі

п. Заазер'е >Гомельская вобласць > Рагачоў >Азеранскі

п. Чырвонае Возера >Гомельская вобласць > Хойнікі >Стралічаўскі

п. Азёрны >Гомельская вобласць > Жыткавічы >Юркевіцкі

в.  Заазер'е> Гомельская вобласць > Кастрычніцкі >Ламавіцкі

п. Прыазерны >Гомельская вобласць > Гомель >Улуковскі

в. Азершчына >Гомельская вобласць > Рэчыца >Азершчынскі

в. Заазершчына >Гомельская вобласць > Кастрычніцкі >Пратасаўскі

в.  Азяраны>Гомельская вобласць > Жыткавічы >Азяранскі

в. Азерышча> Гомельская вобласць > Рагачоў >Старасельскі

в. Азяраны> Гомельская вобласць > Рагачоў >Азяранскі

п. Азярышча>Гомельская вобласць > Чачэрск >Ленінскі

п. Заазер'е >Гомельская вобласць > Рагачоў >Журавіцкі

п. Падазер’е> Гомельская вобласць > Чачэрск >Раўкавіцкі

в. Падазеркі>Гарадзенская вобласць > Гародня >Гожскі

в. Заазерцы >Гарадзенская вобласць > Смаргонь >Сольскі

в. Возеры >Гарадзенская вобласць > Гародня >Азерскі

в. Азерска >Гарадзенская вобласць > Карэлічы >Мірскі

в. Вялікія Азярцы > Гарадзенская вобласць > Масты >Азяркоўскі

в.  Малыя Азярцы > Гарадзенская вобласць > Масты >Азяркоўскі

в.  Азерніца >Гарадзенская вобласць > Слонім >Азярніцкі

в. Малыя Азяранкі>Гарадзенская вобласць > Ваўкавыск >Субоцкі

в. Вялікія Азяранкі >Гарадзенская вобласць > Ваўкавыск >Субоцкі

х. Азярыска> Гарадзенская вобласць > Ваўкавыск >Ваўкавыскі

в. Белазераўцы >Гарадзенская вобласць > Ліда >Гераненскі

в. Падазеркі>Гарадзенская вобласць > Гародня > Гожскі

в. Азярніца >Гарадзенская вобласць > Слонім >Азярніцкі

в. Азеры>Гарадзенская вобласць > Гародня >Азерскі

в. Вялікія Азярцы> Гарадзенская вобласць > Масты > Азяркоўскі

в. Малыя Азярцы> Гарадзенская вобласць > Масты > Азяркоўскі

в. Азерска>Гарадзенская вобласць > Карэлічы > Мірскі

в. Азяраны>Гарадзенская вобласць > Дзятлава >Дварэцкі

в. Азярцы > Віцебская вобласць > Глыбокае >Азярэцкі

в. Заазер'е >Віцебская вобласць > Лепель >Стайскі

в. Надазер’е> Віцебская вобласць > Паставы > Навасёлкаўскі

в. Заазер'е>Віцебская вобласць > Талочын >Абалецкі

в. Новае Заазер'е >Віцебская вобласць > Талочын >Ваўкавіцкі

в. Азярцы >Віцебская вобласць > Талочын >Азярэцкі

в. Азярцы> Віцебская вобласць > Бешанковічы >Верхнякрывінскі

в. Паўазер’е>Віцебская вобласць > Бешанковічы >Улльскі

в.  Паўазер’е > Віцебская вобласць > Бешанковічы >Сакароўскі

в. Малы Азярэцк >Віцебская вобласць > Сенно >Багданаўскі

в. Заазер'е> Віцебская вобласць > Сенно >Студзенкоўскі

в. Заазер'е>Віцебская вобласць > Сенно >Хадцэўскі

в. Вялікі Азярэцк>Віцебская вобласць > Сенно > Абольскі

в. Заазер'е> Віцебская вобласць > Сенно >Ульянавіцкі

в. Малы Азярэцк >Віцебская вобласць > Сенно >Ульянавіцкі

в. Азеры>Віцебская вобласць > Дуброўна >Засценкаўскі

в.  Азеры>Віцебская вобласць > Дуброўна >Рэдзькаўскі

в. Возерава>Віцебская вобласць > Браслаў >> Відзоўскі

в. Азярцы > Віцебская вобласць > Расоны >Альбрехтовскі

в. Заазер'е > Віцебская вобласць > Расоны >Альбрэхтаўскі

в. Азёрная > Віцебская вобласць > Расоны >Заборскі

в.  Азёрная> Віцебская вобласць > Расоны >Краснапольскі

в. Азернікі>Віцебская вобласць > Верхнядзвінск >Кахановіцкі

в. Заазерцы> Віцебская вобласць > Міёры > Язненскі

х. Заазер'е> Віцебская вобласць > Глыбокае > Залескі

в. Заазер'е>Віцебская вобласць > Сенна > Багушэўскі

в. Вялікі Азярэцк>Віцебская вобласць > Сенна > Багданоўскі

в. Заазер'е >Віцебская вобласць > Сенна > Багданоўскі

в. Азярцы >Віцебская вобласць > Гарадок >Прудніцкі

в. Азярцы >Віцебская вобласць > Гарадок >Хмельніцкі

в. Прыазерная >Віцебская вобласць > Гарадок >Дабейскі

в. Азярцы>Віцебская вобласць > Гарадок >Межанскі

в. Азярцы >Віцебская вобласць > Гарадок >Вайханскі

в. Зазер’е> Віцебская вобласць > Гарадок >Віраўлянскі

в. Азераўцы > Віцебская вобласць > Браслаў >Ахрэмавецкі

в. Возерава > Віцебская вобласць > Браслаў >Казянскі

в. Заазерная > Віцебская вобласць > Глыбокае >Псуеўскі

в. Надазер’е> Віцебская вобласць > Глыбокае > Псуеўскі

в. Азярцы > Віцебская вобласць > Паставы >Ярэўскі

в. Азярцы >Віцебская вобласць > Докшыцы >Бегамльскі

в.  Азярцы >Віцебская вобласць > Лепель >Лепельскі

в. Заазер'е >Віцебская вобласць > Лепель >Заазерскі

в. Заазерная>Віцебская вобласць > Лепель >Сушанскі

в. Заазер'е >Віцебская вобласць > Ушачы >Вялікадалецкі

в. Заазер'е >Віцебская вобласць > Ушачы >Ушацкі

в. Заазер'е >Віцебская вобласць > Ушачы>Селішчанскі

в. Азярок> Віцебская вобласць > Полацак >Мяжэўскі

в. Азярок >Віцебская вобласць > Полацак >Запольскі

в. Азярцы > Віцебская вобласць > Глыбокае >Пліскі

Прозвішчы: Езерскі,  Озераў, Азяровіч, Азяранскі, Азерніч, Азернікаў, Заазерскі, Азерны, Азяронак

Возера ў вераваннях беларусаў:

Крыніца: http://rv-blr.com/dictonary?alpha=&authenticity_token=7ac738a48b166025e45f6b2c67b725bd415bc85e&page=1

Пакланенне азёрам звязана  з культам урадлівасці. Сведчаннем прыналежнасці возера да паклоннага сталі найменні: Святое возера (Свяціца, Свяцец, Святазер’е ды інш.). На берагах некаторых такіх азёраў зафіксаваны сляды паганскіх капішчаў. Часам гэта быў камень, дуб, высокі ўзгорак. Да культавых можна далучыць таксама азёры з паганскімі назовамі: Валовае, Бабіна, Лысае, Чортава, Чортава вока, Ігрышча, Янава, Дзевіна, а таксама Царкавішча, Крэсцішча, Белае, Чорнае, Сіняе, Краснае. Белае і Чорнае азёры размешчаны часта побач. Паводле легенды, на беразе возера Валовае блізу Полацка было паганскае капішча Перуна. Сюжэты паданняў пра азёры зводзяцца ў асноўным да таго, што на іх месцы правалілася царква (касцёл), вёска або горад. Ёсць паданні пра затопленыя званы, скарбы або пра змея, які жыў у возеры. Насельнікі В.: азярніцы, русалкі, свіцязянкі, яваркі, ядзеркі.

Побач з Русалкамі ў вадаёмах жывуць Азярніцы. Вонкава яны нагадваюць людзей, але замест крыві ў іх жылах цячэ вада, і целы ў іх вельмі халодныя. У Азярніц доўгія зелянявыя валасы, цёмная скура, ступні ў выглядзе плаўнікоў. Сукенкі носяць сплеценыя з балотнай травы. Размаўляюць на незразумелай мове, падобнай на птушыную. Па начах, калі свеціць месяц, Азярніцы выходзяць на бераг і спяваюць салаўямі. Часам спяваюць і глыбока пад вадой. Тады іх спеў нагадвае кваканне жаб. Калі чалавек убачыць Азярніц, ён не павінен сябе выдаваць, інакш яны зацягнуць яго да сябе ў ваду і ўжо не адпусцяць. Гэта чакае і таго, хто адважыцца выкупацца ў іх возеры.

Падрыхтавала Галіна Арцёменка